#12 Het zijn de kleine dingen… (Nederlands)

Stel je voor, je bent in Italië in een restaurant of in een caféetje, en je moet nodig naar het toilet. Je volgt het bordje, moet waarschijnlijk half achter de bar langs een smalle trap omlaag en treft dan beneden inderdaad het toilet aan. Eén heren – en één damestoilet. Maar gelukkig, hij is vrij, en vlug schiet je naar binnen om je ding te doen. Je hebt je broek nog niet opengeritst of van buiten wordt er indringend op de deur geklopt. Wat doe je? 

Mijn inburgering hier verliep natuurlijk vlekkeloos. Alhoewel? Meestal dan…

Verhuizen naar het buitenland betekent vanzelfsprekend dat je te maken krijgt met een andere taal en een andere cultuur. Hoe essentieel het is je verstaanbaar te kunnen maken om je ergens ècht thuis te voelen zal iedereen herkennen die ooit in een land is geweest waarvan je de taal niet eigen bent. En ook de cultuur is wel een dingetje. Hoewel, over Italië zijn de meeste dingen inmiddels wel algemeen bekend, toch? De gepassioneerde Italiaan die driftig met zijn handen gebaart en la mamma aanbidt. Het feit dat je echt geen cappuccino na elf uur ‘s ochtens kan bestellen, en evenmin een hartig ontbijt. Dat ananas op een pizza als vloeken in de kerk is en dat Italianen een luid applaus inzetten wanneer het vliegtuig weer veilig aan de grond staat. Dat groepjes hangjongeren als mid-night snack voor bij hun bier en jointje een literbak pistacchio ijs halen in plaats van een broodje shoarma, en dat een vol bord pasta carbonara slechts een voorgerecht is. Maar natuurlijk is er zoveel méér dan dat. Op die vreemde taal en de voor jou nieuwe cultuur kun je je voorbereiden. Het Italiaans heb ik mij de afgelopen vier jaar zelf eigen gemaakt door elke dag met Italiaanse vrienden te appen en bellen, me drie dagen op te sluiten bij de nonnen in Vught, lessen te volgen op een taalschooltje in Napels, muziek te luisteren en – dit blijft een gouden tip – mijn telefoon op Italiaanse instellingen te zetten. En de cultuur? Die voelde eigenlijk al vanaf de allereerste minuut als mijn tweede natuur dus mijn inburgering hier verliep natuurlijk vlekkeloos. Alhoewel? Meestal dan…

Naast de taal en de cultuur word je nog geconfronteerd met een derde categorie nieuwigheden. Echter, dit zijn de zaken waar niemand het ooit over heeft

Want naast de taal en de cultuur word je nog geconfronteerd met een derde categorie nieuwigheden. Echter, dit zijn de zaken waar niemand het ooit over heeft. Je kunt je hier ook niet op voorbereiden want niemand weet precies wat deze mysterieuze derde categorie inhoudt. De Italiaan beseft zelf niet eens dat hij bepaalde dingen op een andere manier doet of zegt dan mensen buiten Italië, plus, het zijn geen ‘leuke weetjes’ waar de Lonely Planet haar kostbare paginaruimte mee wil vullen. Nee, het zijn die allerkleinste dingen in het leven die stiekem toch voor behoorlijk lachwekkende of zelfs een beetje ongemakkelijke situaties kunnen zorgen. 

Waar de Chinezen in Nederland zich in de vorige eeuw massaal specialiseerden in afhaalrestaurants met zeer ver-Nederlandst Chinees eten (wie is er niet groot geworden met babi pangang, foe yong hai en bami?), zijn de Chinezen in het land van la dolce vita in de huishoudwinkels gedoken

Zo werd ik in mijn tweede week in Rome meegevraagd naar de Chinees. Lekker? Mwah. Ik ben zelf niet zo gek op die kleffe slierten bami, dus vond ik het totaal niet erg toen bleek dat ‘de Chinees’ iets heel anders is in Italië. Ik was bij de tweeling thuis, de twee piepjonge meiden die ik spelenderwijs Engels bijbreng. Zo rond de klok van zeven pakte de moeder haar tas, knikte naar mij dat ik mee moest komen en gilde ze naar de meisjes “zullen we naar de Chinees gaan?” Meteen vlogen ze op, dolenthousiast met twee armpjes in de lucht gestrekt: si, si si!! Ze zijn wel heel erg dol op Chinees, dacht ik nog, me tegelijkertijd beseffend dat ik hier in Rome – op China Town na – nog nergens een Chinees restaurant had gezien. Ondanks dat ik geen slecht figuur wilde slaan tijdens mijn eerste week bij deze Italiaanse familie – in Italië kun je een uitnodiging voor eten alleen onder zeer ernstige omstandigheden weigeren – probeerde ik koortsachtig naar een excuus te zoeken. Met mijn liefste glimlach sloeg ik het aanbod dan toch af omdat ik ‘nog een ander dinertje had later’. “Ma nooo Anne!” riep de moeder lachend uit. Wat bleek nou? Met ‘De Chinees’ bedoelen Italianen helemaal geen restaurant, maar casalinghi. Oftewel: winkels waar je letterlijk alles kunt kopen: van (plastic) speelgoed tot (synthetische) verkleedpakjes, van waspoeder tot namaak Tupperware en van swiffers tot glitterende sieradendoosjes. Een walhalla voor twee peuters. Waar de Chinezen in Nederland zich in de vorige eeuw massaal specialiseerden in afhaalrestaurants met zeer ver-Nederlandst Chinees eten (wie is er niet groot geworden met babi pangang, foe yong hai en bami ?), zijn de Chinezen in het land van la dolce vita – waar winkelketens als Blokker en Action nooit echt hun intrede hebben gemaakt – in de huishoudwinkels gedoken. Als research voor deze blog ben ik een rondje door mijn buurt gaan lopen. En warempel, ik schat dat ik op één vierkante kilometer maar liefst vijf casalinghi aantrof, stuk voor stuk gerund door Chinezen. 

Ongetwijfeld voel je je hartstikke opgejaagd en haast je je zo snel mogelijk het toilet weer uit. Tot je grote verbazing staat er niemand te wachten

Maar goed, jij zit dus nog op het toilet en er wordt indringend op de deur geklopt. Waarschijnlijk roep je “Bezet!” of “Wacht even!” of misschien wel “Wat is er?!”. Je krijgt echter geen antwoord. Misschien heeft iemand echt hoge nood, of heeft een kind een ongelukje gehad. Hoe dan ook, ongetwijfeld voel je je hartstikke opgejaagd en haast je je zo snel mogelijk het toilet weer uit. Tot je grote verbazing staat er niemand te wachten. Wie had er dan nou zo driftig staan kloppen?

Een Engelse studente had er op een gegeven moment schoon genoeg van: “Kan ik hier nu ^$#%^%$#%* niet even rustig plassen, jullie gekke ongeduldige Italianen!”

Afgelopen donderdag had ik me met mijn laptop verschanst in een schattig cafeetje en tijdens een kort toiletbezoek was ik weer eens getuige van zo’n ongemakkelijk toilet-tafereel. Het toilet was – toegegeven – al best lang bezet en de dame voor me in de rij, een jonge toeriste, had al twee keer aan de deurklink gevoeld. Niet om de toiletterende persoon op te jagen, maar om te dubbelchecken of er überhaupt wel iemand opzat. Even later kwam er een al wat oudere Italiaanse dame naar buiten die de toeriste een vernietigende blik toewierp, dreigend met haar tas zwaaide en luidkeels haar beklag deed over het asociale gedrag van ‘de jeugd’. De toeriste keek verbaasd – zo had ze het helemaal niet bedoeld – en stamelde nog wat excuses. Toen viel mijn oog op het briefje naast de deur dat toiletbezoekers in het Italiaans attendeerde op het gewenste, beleefde gedrag altijd eerst aan te kloppen. Ik liet mijn gedachten even afglijden over die, voor veel buitenlanders gekke, gewoonte van het ‘wc-geklop’. Ik weet nog goed dat mij dat ook overkwam toen ik net in Italië studeerde vier jaar geleden. Op de Universiteit werd er in het minuutje dat je op het toilet zat standaard een paar keer op je deur geklopt. Als Nederlandse vond ik dat – net als de andere buitenlandse studenten – in eerste instantie super onbeleefd, alsof men wil zeggen ‘schiet eens op!’. Dat leverde vaak hilarische situaties op met internationale studenten die kreten riepen vanuit het toilet als “Wacht nou even!” en “Jahaaa, het is bezet, dat merk je toch?!”. Een Engelse studente had er op een gegeven moment schoon genoeg van: “Kan ik hier nu ^$#%^%$#%* niet even rustig plassen, jullie gekke ongeduldige Italianen!”, waarop de Italiaanse meiden volledig verbaasd over al dat protest dat van achter de deur kwam hun wenkbrauwen optrokken en rustig verder flaneerden op zoek naar een beschikbare wc.

Klassiek gevalletje van verschillende opvattingen over wat men beleefd acht

Klassiek gevalletje van verschillende opvattingen over wat men beleefd acht. In Italië – waar de toiletten doorgaans niet zijn uitgerust met ‘bezet’ plaatjes – ga je niet aan een deurklink voelen of een deur dicht zit. Je klopt even aan, en na een kort “occupato” (bezet) ga je even verderop staan wachten. Dus terwijl ik die ietwat ongemakkelijke situatie gadesloeg tussen de oude Italiaanse dame en de zich van geen kwaad bewuste jonge toeriste moest ik stiekem een beetje lachen. Want tsja, wc-kloppen? Dat zijn van die dingen die de Lonely Planet je nou niet verteld. Net als het feit dat de Chinees in Italië juist in zo’n beetje alles behàlve babi pangang handelt.