#18 Senza una donna… (Nederlands)

Afgelopen dinsdag leerde ik tijdens een tour op de meer dan tweeduizend jaar oude Via Appia Antica, de belangrijkste weg uit het oude Romeinse rijk, een Amerikaanse man kennen van een jaar of vijf-en-zestig die een behoorlijk indrukwekkend levensverhaal had. Hij vertelde over de oprichting van MTV en de miljoenenverkoop van zijn softwarebedrijf en hoe hij na een midlifecrisis een award-winnende schrijver was geworden die nu als expert regelmatig bij Forbes en de BBC aanschuift. Hij was in Rome om te spreken op een congres in het Vaticaan. Ondanks al deze indrukwekkende feiten was er iets anders dat me het meeste bijbleef. Hij vertelde mij namelijk dat hij uit een gezin met acht kinderen kwam. De oudste zeven waren jongens. De jongste was een meisje. Slechts een paar jaar geleden had hij een inzicht gekregen dat zijn zusje tot tranen had geroerd. Hij was namelijk tot de conclusie gekomen dat de reden dat hun zusje een vrij pittige jeugd had gehad niet was omdat ze haar als enige meisje anders behandeld hadden. Het was juist doordat ze haar als enige meisje niet anders behandeld hadden. 

Een Italiaan legde mij jaren geleden al eens uit dat een Italiaanse man nu eenmaal op elk uur van de dag (of de nacht dus) bloemen moet kunnen kopen voor zijn geliefde

Gisteren was het acht maart, internationale vrouwendag. Een dag die we wereldwijd vieren ter ere van maar liefst de helft van de wereldbevolking. In Italië wordt hier – veel meer dan in Nederland – uitgebreid bij stilgestaan en traditiegetrouw krijgt de Italiaanse vrouw op acht maart een bosje gele mimosa bloemen van de mannen in haar leven. In tegenstelling tot Valentijnsdag geven niet alleen geliefden bosjes bloemen. Ook je baas kan je verrassen. Ik ben op dit moment in Nederland dus de bloemen zijn helaas aan me voorbijgegaan, maar dat werd ruimschoots gecompenseerd met de vele Tanti Auguri berichtjes, oftewel, gefeliciteerd. Ik ben op nog geen enkele andere plek ter wereld zoveel bloemenstalletjes tegengekomen als in Rome, zonder twijfel één van mijn lievelingselementen van de stad. Het merendeel hiervan is ook nog eens 24 uur per dag open. Een Italiaan legde mij jaren geleden al eens uit dat een Italiaanse man nu eenmaal op elk uur van de dag (of de nacht dus) bloemen moet kunnen kopen voor zijn geliefde. Bij al deze bloemenstallen hangen al weken posters op met een grote acht ter herinnering aan de vrouwendag, alles om te voorkomen dat er ook maar een vrouw zou worden overgeslagen. 

Geen man die het in zijn hoofd haalt voor mij de lift uit te stappen, de deur wordt standaard voor me opengehouden en in een bar of restaurant zal de man haast altijd betalen, ook in een vriendschappelijke of werk gerelateerde situatie

De Italiaanse vrouw. Wie heeft er niet gelijk een beeld bij? Van de prachtige slanke vrouwen met een olijfkleurige tint en een volle bos glanzend kastanjebruin haar tot de volslanke nonna’s met voorgebonden schorten die pastadeeg rollen en opscheppen over hun nipoti, kleinkinderen. De vrouw neemt een voorname positie in in het Italiaanse leven en over het algemeen geldt dat de Italiaanse vrouw behoorlijk mondig is en een bewezen regeltante die naast haar fulltimebaan – het parttime werken bestaat in Italië nauwelijks – ook thuis de boel draaiende weten te houden. Ik ben er regelmatig behoorlijk van onder de indruk, zeker als je je bedenkt dat een Italiaanse vrouw zich excuseert als er ook maar één boek scheef staat in de kast en er over het algemeen ook nog stijlvol en goed gekapt bijloopt. Onder andere door dit laatste feit ontstaat de indruk dat de vrouwen in Italië nog ‘meer vrouw’ zijn dan bijvoorbeeld in Noord-Europa. Kritische stemmen zullen daar heel gauw aan toevoegen dat de rolverdeling in Italië nog veel traditioneler is waardoor de stijlvolle Italiaanse vrouw opeens neergezet wordt als minder geëmancipeerd. Vanuit mijn eigen ervaring kan ik zeggen dat niks minder waar is. De vrouw heeft dezelfde rechten als de man en ook hier wordt enige vorm van sexisme – dat natuurlijk net zoals in elk land wel voorkomt – sterk gehekeld. Het verschil met andere, Noord-Europese landen, is dat de vrouw haar privileges – die haar mijns inziens volledig toekomen – nog meer heeft behouden. Dat betekent in de praktijk dat onze verschillen nog veel meer worden gevierd. Geen man die het in zijn hoofd haalt voor mij de lift uit te stappen, de deur wordt standaard voor me opengehouden en in een bar of restaurant zal de man haast altijd betalen, ook in een vriendschappelijke of werk gerelateerde situatie. Want een man, een vrouw, en alles daartussenin zijn gelijk, maar niet hetzelfde. Gelukkig maar. 

Als jonge vrouw kan ik oprecht zeggen dat ik mij meer beschermd voel in Italië dan in Nederland

En natuurlijk bestaat er vaak slechts een hele dunne lijn tussen het uitgebreid complimenteren, haast aanbidden, van vrouwen en intimidatie. Ik denk dat elke vrouw hier mee te maken krijgt of heeft gehad in haar leven. Het blijft een ingewikkeld onderwerp. Een welgemeend, beleefd compliment beantwoord ik met een stralend grazie mille, elke opmerking die ik op enige manier ook maar als denigrerend ervaar, laat staan de sis– en klakgeluidjes, bedien ik meteen van repliek. Als jonge vrouw kan ik oprecht zeggen dat ik mij meer beschermd voel in Italië dan in Nederland. Niet omdat ze in Italië denken dat de vrouw zwak is en niet voor zichzelf op kan komen, maar omdat men ‘s avonds laat wat meer een oogje in het zeil houdt als een vrouw alleen over straat gaat. Noem het sociale controle.

Drie generaties vrouwen, en ik ben er trots op dat we in elke willekeurige samenstelling met elkaar op pad gaan en plezier hebben

Dit weekend was ik in Nederland, en ik voel mij gezegend omringd te zijn met zoveel prachtige en sterke vrouwen. Van een vriendin die in haar eentje een heel huis verbouwde tot een nichtje die nu eindexamen gaat doen en wiens ogen gaan stralen bij het idee dat de wereld nu aan haar voeten ligt. Ze kan niet wachten om naar het buitenland te gaan. Mijn moeder heeft, behalve drie broers, twee zussen. Met z’n drieën hebben ze samen vier dochters, mijn zus, mijn twee nichtjes en ikzelf. Mijn oudste nichtje heeft op haar beurt weer twee dochters. Haar jongste wordt vandaag al zestien. Drie generaties vrouwen, de oudste 67 en de jongste net 16, en ik ben er trots op dat we in elke willekeurige samenstelling met elkaar op pad gaan. We hebben plezier maar leren ook van elkaar. Allemaal hebben we ook broertjes. En natuurlijk zijn zij net zo welkom. Maar toegegeven, die vrouwenband in onze familie blijft speciaal. 

Het feit dat ik mij in Italië zo thuis voel heeft ook daar mee te maken. Ik ben hier nog meer mezelf en ik probeer op geen enkele manier – bewust of onbewust – die vrouwelijkheid enigszins in te dammen

Laatst werd ik door een oudere vrouw in Rome aangesproken op het feit dat ik een hele vrouwelijke energie zou hebben, en ze verzekerde mij dat dat helemaal niks te maken heeft met of je wel of niet je haren föhnt of hoe elegant je op hakken kunt lopen. Je energie staat los van hoe je je kleedt of welk beroep je uitoefent. De opmerking bleef resoneren en ik weet dat ze gelijk had. Het feit dat ik mij in Italië zo thuis voel heeft ook daar mee te maken. Ik ben hier nog meer mezelf en ik probeer op geen enkele manier – bewust of onbewust – die vrouwelijkheid enigszins in te dammen. Omdat de verschillen meer gevierd worden en de vrouw meer erkend wordt als vrouw. Dat is voor mij ultieme vrijheid. Nooit enige maatschappelijke druk voelen om mijn zachte en gevoelige karakter, dolce zoals ze me Italië noemen, te verharden. Ik dacht weer terug aan de woorden van de Amerikaan. In een wereld waarin we echt allemaal gelijk zijn moeten we juist de vrouw anders behandelen. Op een manier die rechtdoet aan het vrouw zijn. Want de vrouw is nu zo onderhand wel lang genoeg meegegaan in een door mannelijke standaarden en maatstaven gedomineerde wereld. En terwijl de Amerikaan en ik luisteren naar verhalen van oude Romeinse keizers die elkaar eeuwenlang op brute wijze afzetten en vermoordden en opstandige slaven in een groot bloedbad aan het kruis nagelden werpen we elkaar een veelbetekenende blik toe. Af en toe een vrouw raadplegen had ze vast niet slecht gedaan, die oude Romeinen.