Vandaag, 26 juli, vier ik een klein beetje feest. Het is namelijk La Festa di Sant’Anna, en dat betekent dat het mijn onomastico is, oftewel: mijn naamdag. Ik vind Anne, net zoals Anna, een prachtige naam. Eenvoudig maar melodisch doordat het begint en eindigt met een klinker, in ontzettend veel talen een klassieker – van het Italiaans tot het Russisch en van het Frans tot het Nederlands – en vrouwelijk en elegant. Stiekem vind ik mijn naam in het Italiaans nog een beetje mooier klinken want met de dubbele N duidelijk hoorbaar rolt het een tikkeltje trager van de tong, als een zoet dessert dat langzaam wordt opgegeten.
Anne. Hier in Italië is het standaard Anna, en inmiddels hebben mijn vriendinnen van thuis dat overgenomen. Het is de naam van mijn twee overgrootmoeders van vaders kant, en de tweede naam van mijn moeder
Anne. Hier in Italië is het standaard Anna, en inmiddels hebben mijn vriendinnen van thuis dat overgenomen. Het is de naam van mijn twee overgrootmoeders van vaders kant, en de tweede naam van mijn moeder. Mijn lerares Frans van de middelbare school noemde me Ann, mijn Engelse vriendinnetje zegt Annie en de uitbater van de koffiebar waar ik meermaals per week komt begroet me met Annette. Ik luister overal naar, immers komen al deze vervoegingen af van die ene prachtige naam: Anna. Maar waar komt deze naam eigenlijk vandaan? Uit het Hebreeuws, zo blijkt. Het betekent ‘lieflijke’ en ‘genade’. De grote verspreiding van de naam is hoogstwaarschijnlijk te danken aan het feit dat de moeder van Maria Anna heette. In de Romeinse mythologie was Anna de zus van koningin Dido van Carthago.
Het zijn vooral de Italianen van wie de naam is afgeleid van de wat meer bekende heiligen die ook stilstaan bij hun naamdag. De meest bekende is ongetwijfeld San Valentino op 14 februari
Maar hoe wordt de onomastico eigenlijk gevierd in Italië? En waar komt het idee van je naam vieren vandaan? Het is van oorsprong een heel religieuze traditie en alom verspreid in de overwegend katholieke landen. Het vieren van iemands naam wordt gedaan op de dag dat de heilige met dezelfde naam wordt geëerd. In principe is het vergelijkbaar met je verjaardag: er worden lekkere dingen gekocht bij de pasticceria, men geeft een bosje bloemen of een klein cadeautje en via WhatsApp en Facebook ontvang je allerlei “buon onomastico” wensen, of gewoon een simpel “auguri!”. Echter, uit eigen ervaring kan ik zeggen dat het toch niet hetzelfde is als jarig zijn. Zo lijkt niet iedereen zijn of haar onomastico te vieren. Het zijn vooral de Italianen van wie de naam is afgeleid van de wat meer bekende heiligen die ook stilstaan bij hun naamdag. De meest bekende is ongetwijfeld San Valentino op 14 februari, wanneer alle Valentino’s en Valentina’s hun naamdag vieren. Ook de vele Francesco’s en Francesca’s worden doorgaans gefeliciteerd, aangezien zij hun naamdag vieren op 4 oktober, natuurlijk bekend als dierendag. Op negentien maart is het San Giuseppe, de dag van de heilige Jozef – vader van baby Jezus – en daarom in Italië Vaderdag. Maar je snapt het al: behalve Vaderdag is het dus óók de onomastico van alle Giuseppe’s, Beppe’s, Peppe’s, Giuseppina’s, en Pina’s. En zo is er eigenlijk op alle grote feestdagen – tweede kerstdag is in Italië bijvoorbeeld San Stefano – wel iemand uit je familie of vriendengroep die zijn of haar naamdag viert.
Op een gegeven moment viel iets op. Het leek er namelijk op dat verdacht veel Italianen jarig waren op hun naamdag! Dat kon toch geen toeval zijn?
Hoe langer ik in Italië woon, hoe meer ik meekrijg van alle tradities, en op een gegeven moment viel me dan ook iets op. Het leek er namelijk op dat verdacht veel Italianen jarig waren op hun naamdag! Dat kon toch geen toeval zijn? Je raadt het al, dat was het inderdaad niet. Want ondanks dat het een gewoonte is die tegenwoordig haast is verdwenen, gebeurde het een aantal decennia geleden heel regelmatig dat de ouders hun pasgeboren baby vernoemde naar de heilige die op de dag van de geboorte werd geëerd. Mijn nieuwsgierigheid is inmiddels gewekt, want als mijn ouders deze traditie ook hadden gevolgd, hoe had ik dan geheten? Een snelle controle van de heiligenkalender leert mij dat 2 januari, mijn verjaardag, de dag is van de heilige Basilio Magno en een of andere Gregorio. Eh, juist. Laten we het erop houden dat ik heel blij ben met mijn naam. Zo heb ik ook nog eens het perfecte excuus om niet één, maar twee keer per jaar feest te vieren. Hartje zomer èn hartje winter. Daar zul je mij niet over horen klagen…